Charakterystyka struktury organizacyjnej firm: ORIFLAME i ROCHE Polska

W celu uzyskania informacji na temat wpływu menadżera na przedsiębiorstwo została przeprowadzona ankieta wśród pracowników dwóch dużych firm o różnej strukturze organizacyjnej. Są to ORIFLAME oraz ROCHE Polska. Przedsiębiorstwa te pracują w sposób podobny, w oparciu o konsultantów prezentujących wyroby firmy wśród potencjalnych klientów, różni je natomiast podejście do struktury organizacyjnej. W ORIFLAME konsultanci nie są pracownikami firmy macierzystej, każdy z nich musi prowadzić własną działalność gospodarczą, jest to współpraca między odrębnymi firmami. Natomiast ROCHE Polska zatrudnia konsultantów we własnej firmie, są oni jej etatowymi pracownikami.

ORIFLAME charakteryzuje się rozbudowaną strukturą organizacyjną, która składa się z kilku szczebli zarządzania. Nie ogranicza się ona do trzech standardowych stopni, czyli menadżera wyższego, średniego i niższego szczebla. ORIFLAME posiada pięć stopni zarządzania. Jest to spowodowane skomplikowaną działalnością, jaką prowadzi ta firma na polskim rynku. Struktura organizacyjna składa się z następujących szczebli zarządzania:

1) Generalny Menedżer,

2) Dyrektor,

3) Menedżerowie,

4) Kierownicy,

5) Brygadziści.

Do tej struktury został przyłączony drugi schemat organizacyjny, który dotyczy konsultantek. Są to:

1) Dywizyjne,

2) Okręgowe Kierowniczki Sprzedaży, Koordynatorzy,

3) Konsultantki, Konsultantki Partnerzy.

Oba te schematy są współzależne. Wynika to z podziału ideologicznego, mianowicie struktury te zostały podzielone na szczeble zarządzania wewnętrznego oraz zewnętrznego.

Organizacja wewnętrzna zajmuje się dostawą zamówionych produktów do domów konsultantek. Jest to związane z produkcją, transportem, z przyjmowaniem zamówień, marketingiem wspomagającym konsultantki oraz innymi programami mającymi na celu podniesienie sprzedaży.

Rys.1. Relacje pomiędzy wewnętrzną i zewnętrzną strukturą organizacyjną w ORIFLAME.

W celu usprawnienia prawidłowej obsługi konsultantek Polska została podzielona na okręgi. Konsultantki zbierają zamówienia od klientów, a następnie przekazują je Okręgowej Kierowniczce Sprzedaży, która dostarcza zamówienia do centrali w wyznaczonym dniu.

Z powodu różnorodności działań struktura organizacji jest bardzo rozwinięta. Każdy dział składa się z kilku komórek, a te często podzielone są na mniejsze zespoły. Działania te mają na celu podniesienie wydajności pracy w organizacji.

Szczeble zarządzania zewnętrznego składają się z konsultantek. Mają one możliwość awansu, a w efekcie „przedostania” się do organizacji wewnętrznej.

Każda konsultantka ma obowiązek założyć własną działalność gospodarczą. Ich zarobek jest całkowicie uzależniony od wysokości składanych zamówień. Mają one możliwość uczestnictwa w szkoleniach organizowanych przez firmę, lecz niektóre z nich są odpłatne.

Kolejny szczebel to Okręgowe Kierowniczki Sprzedaży. One również posiadają własną działalność gospodarczą oraz dodatkowo podpisują z firmą ORIFLAME umowę zlecenie, w celu sprawowania kontroli, motywowania oraz mianowania nowych konsultantek i przesyłania zamówień do firmy. Na tym samym szczeblu zarządzania są Koordynatorzy, prowadzą oni również samodzielną działalność gospodarczą, lecz nie podpisują dodatkowej umowy zlecenia z firmą. Ich zarobek jest uzależniony od osiąganych wyników.

Następny szczebel zarządzania to Kierowniczki Dywizyjne, które są zatrudniane przez firmę. Ich zadaniem jest koordynowanie działań w terenie, przekazywanie informacji, zbieranie informacji zwrotnych, motywowanie oraz kontrola Okręgowych Kierowniczek Sprzedaży.

Oba piony organizacji – wewnętrzny i zewnętrzny – są ze sobą mocno związane, jeden od drugiego jest zależny.

ROCHE Polska jest przedsiębiorstwem, które również swą działalność opiera na konsultantach (przedstawicielach medycznych). Jednak w przeciwieństwie do ORIFLAME są oni zatrudniani bezpośrednio przez firmę na umowę o pracę. Struktura organizacji jest też z tego powodu o wiele prostsza. Składa się ona z dwóch szczebli zarządzania:

1) Generalny Menedżer,

2) Menedżerowie.

Przedstawiciele medyczni są pogrupowani w sekcje, które odpowiadają konkretnej kategorii leku, w konkretnej dziedzinie chorób np.: kardiologii. Na czele tych grup stoją Menadżerowie podlegli bezpośrednio Generalnemu Menadżerowi.

Przedstawiciele medyczni działają na terenie całej Polski. Ich zadaniem jest zachęcić lekarzy oraz aptekarzy do korzystania z produktów firmy ROCHE. W wyniku podziału przedstawicieli na sekcje, odpowiadające jednej dziedzinie medycznej, konsultanci znają tylko wybrane leki, które np.: są na układ krążenia lub na serce.

Podstawowym czynnikiem, który łączy oba przedsiębiorstwa – ORIFLAME i ROCHE Polska – jest to, że działają na rynku w oparciu o swoich przedstawicieli. Z tego powodu zostały w nich przeprowadzone badania w celu zorientowania się, czy i jakie są podobieństwa oraz różnice w podejściu zatrudnionych pracowników do swego środowiska pracy. Ankieta powinna również pokazać, jaki typ pracownika jest preferowany w każdej z firm.

Analiza wpływu menadżera na przedsiębiorstwo – ORIFLAME

Ankieta miała za zadanie pozyskanie informacji, który z poniższych czynników ma największy wpływ na pracownika:

a) sposób i styl zarządzania,

b) zachowanie kierownika,

c) zarobki,

d) stosunki międzyludzkie,

e) organizacja i wyposażenie stanowiska pracy,

f) dojazd do miejsca pracy.

Ankieta została przeprowadzona wśród dziesięciu pracowników firmy Oriflame. W założeniach chodziło o zorientowanie się, czy menadżer ma wpływ (mniejszy lub większy) na zadowolenie pracownika z pracy.

Pytanie pierwsze dotyczyło zadowolenia z pracy osób zatrudnionych, mianowicie, co ich zdaniem, ma wpływ na poczucie satysfakcji. Tak więc najwięcej osób uzależniło swoje zadowolenie od zarobków. Dopiero na drugim miejscu znalazł się wpływ zachowania kierownika oraz stosunki międzyludzkie. Sposób i styl zarządzania nie został uznany za czynnik mający istotny wpływ na poczucie zadowolenia lub niezadowolenia z pracy, w wyniku czego uzyskał on najmniej punktów.

a) sposób i styl zarządzania – 13%

b) zachowanie kierownika – 18%

c) zarobki – 19%

d) stosunki międzyludzkie – 18%

e) organizacja i wyposażenie miejsca pracy – 16%

f) dojazd do miejsca pracy – 16%

Rys.2. Elementy wpływające na zadowolenie z wykonywanej pracy według pracowników firmy Oriflame.

W pytaniu drugim osoby ankietowane miały za zadanie ocenić co i w jakim stopniu ma dla nich szczególne znaczenie w działalności firmy. Znaczna część pracowników uznała zarobki oraz stosunki międzyludzkie za najważniejszy czynnik w codziennych kontaktach. Mniejsze znaczenie przyznano zachowaniu kierownika oraz sposobowi i stylowi zarządzania.

a) sposób i styl zarządzania – 15%

b) zachowanie kierownika – 18%

c) zarobki – 20%

d) stosunki międzyludzkie – 20%

e) organizacja i wyposażenie miejsca pracy – 14%

f) dojazd do miejsca pracy – 13%

Rys.3. Czynniki mające według pracowników firmy Oriflame największe znaczenie w funkcjonowaniu firmy.

Trzecie pytanie dotyczyło kwestii czynników, które wpływają na wybór lub zmianę miejsca pracy. Większość badanych uznała zarobki za czynnik kluczowy przy podejmowaniu tej decyzji. Kolejnym czynnikiem, równie istotnym, okazał się prosty dojazd do pracy. Dopiero na następnym miejscu znalazły się stosunki międzyludzkie oraz organizacja i wyposażenie stanowiska pracy.

a) sposób i styl zarządzania – 14%

b) zachowanie kierownika – 15%

c) zarobki – 20%

d) stosunki międzyludzkie – 16%

e) organizacja i wyposażenie miejsca pracy – 16%

f) dojazd do miejsca pracy – 19%

Rys.4. Czynniki wpływające na wybór lub zmianę miejsca pracy według pracowników firmy Oriflame.

Biorąc pod uwagę wykształcenie respondentów można zauważyć różnice oraz podobieństwa w kwestii oceny odmiennych czynników tworzących ogólną atmosferę zadowolenia pracowników.

W pytaniu pierwszym, dotyczącym elementów wpływających na zadowolenie z wykonywanej pracy, grupa osób z wykształceniem średnim oraz wyższym uznała zarobki za jeden z najważniejszych czynników. Pracownicy z wykształceniem średnim uznali również stosunki międzyludzkie za czynnik równie istotny, jak zarobki. W przeciwieństwie do nich grupa z wykształceniem wyższym przyznała, że zachowanie kierownika jest dla nich tak samo ważne. Obie grupy uznały sposób i styl zarządzania oraz dojazd do pracy za elementy mające najmniejszy wpływ na zadowolenie z pracy.

Rys.5. Elementy wpływające na zadowolenie z wykonywanej pracy – pracownicy z wykształceniem średnim.

Rys.6. Elementy wpływające na zadowolenie z wykonywanej pracy – pracownicy z wykształceniem wyższym.

Wyniki w pytaniu drugim są o wiele bardziej zróżnicowane niż w pytaniu pierwszym. Respondenci obu grup uznali inne czynniki za ważne w codziennej pracy. Osoby z wykształceniem średnim na pierwszym miejscu postawiły stosunki międzyludzkie, a dopiero na kolejnym zarobki i zachowanie kierownika. Jest to zupełnie inne postrzeganie elementów wpływających na zadowolenie od osób z wykształceniem wyższym, które na pierwszym miejscu postawiły zarobki oraz zachowanie kierownika, a na następnych stosunki międzyludzkie oraz sposób i styl zarządzania. Dla tej grupy ludzi najmniejsze znaczenie ma dojazd do miejsca pracy, podczas gdy dla osób z wykształceniem średnim sposób i styl zarządzania, organizacja i wyposażenie miejsca pracy oraz dojazd mają również istotny wpływ na zadowolenie z pracy.

Rys.7. Czynniki mające największe znaczenie w funkcjonowaniu firmy – pracownicy z wykształceniem średnim.

Rys.8. Czynniki mające największe znaczenie w funkcjonowaniu firmy – pracownicy z wykształceniem wyższym.

W odpowiedzi na pytanie trzecie, które czynniki i w jakim stopniu byłyby brane pod uwagę w przypadku zmiany pracy lub jej wyboru, obie grupy uznały inne czynniki za decydujące. Dla osób z wykształceniem średnim najważniejsze okazały się stosunki międzyludzkie, a na drugim i na trzecim miejscu znalazły się kolejno: dojazd do pracy oraz zachowanie kierownika. Ta grupa respondentów nie uznała takich czynników jak: zarobki, sposób i styl zarządzania oraz organizacja i wyposażenie stanowiska pracy lub jej zmiany. Odmienne podejście uwidoczniło się u osób z wykształceniem wyższym, dla których wysokość zarobków okazała się najważniejsza. Na dalszych miejscach znalazł się dojazd do pracy oraz organizacja i wyposażenie stanowiska pracy, a także zachowanie się kierownika.

Rys.9. Czynniki wpływające na wybór lub zmianę miejsca pracy – pracownicy z wykształceniem średnim.

Rys.10. Czynniki wpływające na wybór lub zmianę miejsca pracy – pracownicy z wykształceniem wyższym.

Dla obu grup najważniejszymi okazały się różne elementy. Dla osób z wykształceniem średnim najważniejsze są stosunki międzyludzkie, a dopiero potem wysokość zarobków. Podejście to różni się od sposobu oceny pracowników z wykształceniem wyższym, dla których najważniejsze są zarobki. Takie podejście może wynikać z różnego zaspokojenia potrzeb obu grup. I tak osoby z niższym wykształceniem otrzymują wynagrodzenie, które zadowala ich podstawowe zapotrzebowania. Z tego powodu dla tej grupy najważniejsze są stosunki międzyludzkie.

Analiza porównawcza opinii pracowników w badanych firmach

Wyniki przeprowadzonej ankiety wskazują, że pracownicy obu przedsiębiorstw, w których poproszono o wypełnienie kwestionariuszy tj.: ORIFLAME oraz ROCHE Polska, są do siebie zbliżeni w swoich preferencjach dotyczących czynników wpływających na zadowolenie z pracy. Obie grupy pracowników uznały, że wysokość zarobków jest istotnym elementem satysfakcji z wykonywanej pracy. Kolejny czynnik, który został wybrany przez wszystkie ankietowane osoby to stosunki międzyludzkie. Wynika z tego, że wysokie zarobki oraz dobre stosunki w pracy to podstawa do zadowolenia. Istnieją jednak drobne różnice – i tak pracownicy ORIFLAME uważają, że dodatkowym atutem jest odpowiednie zachowanie kierownika, podczas gdy pracownicy ROCHE Polska zwracają większą uwagę na sposób i styl zarządzania.

Podobnie zostały ocenione czynniki, które mają istotne znaczenie dla pracownika. Wszyscy bez wyjątku uznali wysokie zarobki za najważniejszy element wpływający na zadowolenie pracownika z pracy. W ROCHE Polska dodatkowym atutem dobrej pracy został uznany odpowiedni sposób i styl zarządzania, w ORIFLAME zaś przyjazne stosunki z innymi pracownikami.

Zatrudnieni pracownicy przyznali, że w sytuacji zmiany pracy największą uwagę zwróciliby na wysokość oferowanych zarobków, a dopiero potem przyjrzeli się innym czynnikom. W ROCHE Polska zwróciliby uwagę na sposób i styl zarządzania oraz na osobę kierownika, a w ORIFLAME na dobrą komunikację miejską i łatwy dojazd do miejsca pracy.

Z odpowiedzi zebranych z wypełnionych ankiet w obu przedsiębiorstwach wynika, że dla pracowników najważniejsze są zarobki. Osoba kierownika oraz jego styl zarządzania są w ich ocenie mniej znaczące. Zatrudnieni pracownicy w firmie ORIFLAME bardziej sobie cenią dobre stosunki międzyludzkie niż sposób zarządzania, jak to jest w ROCHE Polska. Może to wynikać z innego doboru kadry przez menadżerów oraz innych wymaganych preferencji w profilu kandydata przez przedsiębiorstwo.

Analizując odpowiedzi uzyskane od respondentów pod względem wykształcenia można zauważyć istotne różnice w podejściu do oceny elementów, od których może zależeć zadowolenie z pracy.

Pracownicy ORIFLAME na pierwszym miejscu stawiają zarobki oraz zachowanie kierownika. Jest to odmienne podejście od osób zatrudnionych w ROCHE Polska, gdzie czynnikiem istotnie wpływającym za zadowolenie są stosunki międzyludzkie.

Elementy mające szczególne znaczenie dla pracownika, to w firmie ORIFLAME zarobki oraz zachowanie kierownika, a w firmie ROCHE stosunki międzyludzkie. Natomiast czynnik brany pod uwagę w momencie zmiany pracy, w obu przedsiębiorstwach to wysokość zarobków.

Analizując ankietę od strony wykształcenia w ORIFLAME można zauważyć, że osoby zatrudnione z wyższym wykształceniem zwracają uwagę nie tylko na wysokość zarobków, ale również na osobę kierownika. Jest to zupełnie odmienne podejście do elementów wpływających na zadowolenie z pracy, jakie można zaobserwować w ROCHE Polska. Tam osoby z wykształceniem wyższym większą uwagę poświęcają stosunkom międzyludzkim. Różnica ta może wynikać z preferencji charakterologicznych, według których zatrudniani są pracownicy w obu przedsiębiorstwach. W ORIFLAME ludzie są bardziej nastawieni na zyski, w odróżnieniu od osób zatrudnionych w ROCHE Polska, którzy są usatysfakcjonowani wysokością swoich zarobków.

Przyglądając się osobom z wykształceniem średnim można zauważyć istotną różnicę w ocenach czynników, które wpływają na zadowolenie. Mianowicie w ROCHE Polska najważniejsza jest wysokość zarobków. Element ten ma również szczególne znaczenie dla pracowników w momencie zmiany pracy. W firmie ORIFLAME pracownicy z wykształceniem średnim uznali dobre relacje z współpracownikami za element ważniejszy od wysokości zarobków, choć i ten czynnik nie został pominięty.

Przeprowadzona ankieta pokazała, że przeciętny pracownik większą uwagę przywiązuje do zarobków niż do osoby kierownika i jego stylu zarządzania. Mimo że ma on ogromny wpływ na organizację pracy, to jeśli wysokość wynagrodzenia będzie satysfakcjonująca to nie ma większego znaczenia jaki jest menadżer. Różnice w ocenie ujawniają się dopiero w momencie porównania odpowiedzi osób z wykształceniem średnim i wyższym. Odmienna ocena elementów:

a) sposób i styl zarządzania,

b) zachowanie kierownika,

c) zarobki,

d) stosunki międzyludzkie,

e) organizacja i wyposażenie miejsca pracy,

f) dojazd do miejsca pracy,

jest spowodowana innymi oczekiwaniami pracowników. Mianowicie osoby z wykształceniem wyższym w ORIFLAME zwracają uwagę nie tylko na zarobki, lecz również na zachowanie kierownika. Podobne podejście można zaobserwować u osób z wykształceniem średnim w ROCHE Polska.

Praca i firmach ORIFLAME i ROCHE

Wyniki przeprowadzonej ankiety wskazują, że pracownicy obu przedsiębiorstw, w których poproszono o wypełnienie kwestionariuszy tj. ORIFLAME oraz ROCHE Polska, są do siebie zbliżeni w swoich preferencjach dotyczących czynników wpływających na zadowolenie z pracy. Obie grupy pracowników uznały, że wysokość zarobków jest istotnym elementem satysfakcji z wykonywanej pracy. Kolejny czynnik, który został wybrany przez wszystkie ankietowane osoby to stosunki międzyludzkie. Wynika z tego, że wysokie zarobki oraz dobre stosunki w pracy to podstawa do zadowolenia. Istnieją jednak drobne różnice, i tak pracownicy ORIFLAME uważają, że dodatkowym atutem jest odpowiednie zachowanie kierownika, podczas kiedy pracownicy ROCHE Polska zwracają większą uwagę na sposób i styl zarządzania.

Analizując ankietę od strony wykształcenia w ORIFLAME można zauważyć, że osoby zatrudnione z wyższym wykształceniem zwracają uwagę nie tylko na wysokość zarobków ale również na osobę kierownika. Jest to zupełnie odmienne podejście do elementów wpływających na zadowolenie z pracy jakie można zaobserwować w ROCHE Polska. Tam osoby z wykształceniem wyższym większą uwagę poświęcają stosunkom międzyludzkim. Różnica ta może wynikać z preferencji charakterologicznych, według których zatrudniani są pracownicy w obu przedsiębiorstwach. W ORIFLAME ludzie są bardziej nastawieni na zyski w odróżnieniu od osób zatrudnionych w ROCHE Polska, którzy są najprawdopodobniej usatysfakcjonowani wysokością swoich zarobków.

Odmienna ocena elementów:

● sposób i styl zarządzania,

● zachowanie kierownika,

● zarobki,

● stosunki międzyludzkie,

● organizacja i wyposażenie miejsca pracy,

● dojazd do miejsca pracy

jest spowodowana innymi oczekiwaniami pracowników. Mianowicie osoby z wykształceniem wyższym w ORIFLAME zwracają uwagę nie tylko na zarobki, lecz również na zachowanie kierownika. Podobne podejście można zaobserwować u osób z wykształceniem średnim w ROCHE Polska.

Przeprowadzona analiza ukazała, jak różnie reagują zatrudnieni ludzie w swoich organizacjach na istniejące otoczenie. W zależności od potrzeb dane przedsiębiorstwo zatrudnia pracowników o określonym profilu charakterologicznym oraz umiejętnościach. Z tego powodu ludzie w każdej organizacji inaczej odbierają osobę menedżera i jego styl zarządzania. W jednych firmach pracownicy przywiązują do kierownika większą wagę, a w innych mniejszą. Jedno pozostaje jednak niezmienne. Wysoka kultura pracy i właściwy dobór pracownika na stanowisko, ich duma i satysfakcja z pracy – to oprócz dobrych wyników w pracy także rezultat racjonalnego zarządzania zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie przez odpowiednich menedżerów.